Psylocybina jako związek chemiczny

Psylocybina to substancja, która od lat rozpala wyobraźnię naukowców. I to zarówno w metaforycznym, jak i dosłownym znaczeniu. Z uwagi na swoje psychoaktywne właściwości i wynikający z nich potencjał medyczny, obecnie jest ona obiektem zainteresowań badaczy z całego świata. Co jednak wiemy o tym związku chemicznym, gdzie można go znaleźć i jakie objawy powoduje jego spożycie?

Psylocybina – czym jest i gdzie ją znaleźć?

Psylocybina, właściwie 4-hydroksy-N,N-dimetylotryptamina, bo taka jest jej oficjalna nazwa, to związek chemiczny z grupy tryptamin, znany przede wszystkim ze swoich psychoaktywnych właściwości. W publikacjach naukowych po raz pierwszy została opisana w latach 60. XX wieku, jednak w rzeczywistości znana jest od stuleci. Jak to możliwe? Otóż psylocybina występuje naturalnie w roślinach, a dokładniej zawierają ją tzw. grzybki halucynki, które w wielu kulturach na całym świecie od dawien dawna wykorzystywane były w celach leczniczych i rytualnych. 

Dotychczas sklasyfikowano i opisano ponad 80 gatunków grzybów o właściwościach halucynogennych, czyli zawierających psylocybinę i psylocynę. Mając jednak na uwadze niezwykle różnorodny świat grzybów, możemy być niemal pewni, że lista ta nie jest jeszcze kompletna. Co ciekawe, tego typu rośliny znaleźć można nie tylko w amazońskiej puszczy, syberyjskiej tajdze czy tropikalnych lasach Indii, ale również w Europie. Grzyby psylocybinowe w Polsce najpowszechniej występują na Dolnym Śląsku w rejonie Karkonoszy, gdzie mają najlepsze warunki do rozwoju. 

Działanie psylocybiny – jak grzyby halucynogenne wpływają na mózg

Psylocybina stanowi główny składnik aktywny, zawarty w grzybach z rodziny Psilocybe Cubensis. Jej zażycie powoduje głębokie doznania psychodeliczne, które u niektórych wywołują wręcz mistyczny, religijny lub transcendentalny efekt. Z czego to wynika? Substancja ta działa na receptor serotoninowy w mózgu, co prowadzi do zmian naszej percepcji, sposobu myślenia i nastroju. W efekcie zaczynamy inaczej postrzegać otaczającą nas rzeczywistość, nasze zmysły zostają wyostrzone, jesteśmy też bardziej świadomi swoich emocji.

Zażywanie psylocybiny – najpowszechniejsze efekty:

• Wizualne halucynacje: zmiany w postrzeganiu kolorów, kształtów i ruchu, często opisywane jako bardziej żywe kolory i wzory geometryczne.
• Odmienne postrzeganie czasu: doświadczenie, że czas płynie wolniej lub szybciej niż w rzeczywistości.
• Zmiany emocjonalne: szeroki zakres emocji, od euforii i uczucia głębokiego połączenia z otoczeniem, po lęk i niepokój; w równym stopniu spotęgowane zostają bodźce negatywne i pozytywne. 
• Myślenie introspektywne: głębokie przemyślenia, dotyczące własnego życia, wyborów, relacji, co może prowadzić do epifanii lub przemyśleń egzystencjalnych.
• Zmiany w odczuwaniu ciała: możliwe są niezwykłe odczucia w ciele, takie jak uczucie lekkości czy ciężkości, a także dziwne doznania dotykowe.
• Zmiany w percepcji bodźców dźwiękowych: dźwięki mogą wydawać się zmienione, na przykład wydawać się głębsze, bogatsze, albo mieć “wizualną” jakość (wrażenie widzenia dźwięków).
• Zmiana wzorców myślenia: możliwość nielinearnego myślenia, skoków myślowych, lub połączeń pomiędzy wcześniej niezwiązanymi pomysłami.
• Objawy fizyczne: nudności i inne dolegliwości ze strony układu pokarmowego, rozszerzone źrenice, zwiększone tętno i ciśnienie krwi, zwiększona temperatura ciała, zaburzenia psychomotoryczne, chwilowa utrata zdolności mówienia

Psylocybina przyjęta doustnie działa zwykle około 5–6 godzin, a jej pierwsze efekty pojawiają się po 20-30 minutach. Najsilniejsze działanie substancja osiąga po mniej więcej pół godzinie i na tym samym poziomie utrzymuje się przez kolejne 2 godziny. Warto jednak podkreślić, że psylocybina (grzyby halucynogenne z jej zawartością) może inaczej działać na każdego człowieka. 

Efekty działania psylocybiny zależą od gatunku spożywanego grzyba, jego formy (inaczej działają świeże i suszone grzyby) i dawki, a także od indywidualnych predyspozycji. Na zbyt silne objawy psychodeliczne najczęściej narażone są osoby, które decydują się na spożywanie grzybów halucynogennych we własnym zakresie, bez kontroli specjalisty lub w niesprzyjających okolicznościach. 

Psylocybina, depresja, uzależnienia – co mają ze sobą wspólnego?

Znamy już definicję psylocybiny, jej historię i objawy po jej spożyciu, więc czas spojrzeć na nią jeszcze bardziej naukowym okiem. Jakie właściwości prozdrowotne kryje w sobie ta wyjątkowa substancja? 

Wbrew prowokacyjnemu nagłówkowi do tego akapitu, psylocybina z magicznych grzybków wcale nie wpływa niekorzystnie na zdrowie psychiczne i nie zwiększa ryzyka uzależnienia! Co więcej, w ostatnich latach ta jedna z najbardziej znanych substancji psychoaktywnych przyciągnęła uwagę naukowców jako potencjalne narzędzie w leczeniu różnych zaburzeń psychicznych, w tym depresji lekoopornej, a także w leczeniu zespołu stresu pourazowego. Badania kliniczne wykazały, że może ona znacząco zmniejszyć objawy depresji, często z efektem utrzymującym się przez dłuższy czas po jednorazowym podaniu, a także może być wsparciem dla osób, zmagających się z uzależnieniami. Psylocybina, stosowana w niewielkich dawkach dobranych indywidualnie, łagodzi objawy lękowe, poprawia stan psychiczny i działa kojąco na układ nerwowy.

Psylocybina nie jest więc w kręgach medycznych uznawana za alternatywny lek, ale za prolek. Wedle definicji z Wikipedii jest to prekursor leku, substancja nieaktywna lub słabo aktywna biologicznie, która po przemianach metabolicznych in vivo przekształca się w produkty o działaniu farmakologicznym.

Najbardziej znane badania nad psylocybiną jako prolekiem to:

• Harvard Psilocybin Project – przeprowadzony w 1961 roku projekt, który obejmował badania nad przydatnością psylocybiny w walce z różnymi chorobami i zaburzeniami psychicznymi
• Naukowcy z Uniwersytetu Johns Hopkins w Baltimore przeprowadzali w 2014 roku badania, które wykazywały, że psylocybina ma korzystny wpływ na walkę z uzależnieniem od nikotyny
• Badania przeprowadzone w roku 2017 w Imperial College London miały sprawdzić wpływu psylocybiny na pacjentów cierpiących na depresję lekooporną. Ich wyniki były bardzo obiecujące i wykazały, że psychodelik zmniejsza poziom depresji i wpływa na poprawę samopoczucia, a przy tym nie daje objawów niepożądanych
• Badania zespołu naukowców z New York University School of Medicine wykazały, że osoby przyjmujące psylocybinę w trakcie leczenia alkoholizmu, rzadziej sięgały po napoje wyskokowe, a jeśli to zrobiły – piły zdecydowanie mniej niż wcześniej.

Psylocybina w Polsce – czy jest legalna?

Mimo obiecujących wyników badań i dowodów na to, że psylocybina jest związkiem chemicznym o dużym potencjale medycznym, to jej stosowanie wciąż budzi kontrowersje. W większości krajów wpisana została ona na listę substancji psychoaktywnych, a więc ściśle kontrolowanych, co ogranicza dostęp do niej nie tylko w celach niemedycznych, ale również w celach badawczych i terapeutycznych. Zamiast podkreślać potencjał leczniczy czy zdolność psylocybiny do łagodzenia stanów lękowych, prawodawcy demonizują jej działanie psychodeliczne i wyolbrzymiają negatywne efekty stosowania. 

Jak sytuacja wygląda w naszym kraju? Choć grzybki halucynki w Polsce można spotkać nawet w lasach i na łąkach, to zawarta w nich psylocybina jest uznawana za niebezpieczną i tym samym jest nielegalna. Kolekcjonerzy i badacze mogą posiadać grzyby psylocybinowe w postaci grzybni, ale nie mogą dopuścić do pojawienia się owocników, bo to właśnie w nich zawarta jest psylocybina. Czy to się kiedyś zmieni? Miłośnicy mykologii i znawcy grzybów halucynogennych liczą, że prawodawstwo w końcu zacznie nadążać za nauką i związek chemiczny o tak dużym potencjale medycznym przestanie budzić lęk, a zacznie dawać chorym nadzieję na wyzdrowienie.

Psylocybina, jako związek chemiczny o działaniu psychoaktywnym pochodzenia naturalnego, posiada unikalne właściwości, które mogą przyczynić się do postępów w medycynie, szczególnie w leczeniu zaburzeń psychicznych. Jednak jej pełny potencjał leczniczy będzie mógł być wykorzystany tylko wtedy, gdy zostaną rozwiązane kwestie prawne i społeczne z nią związane. Ważne jest również, aby prowadzić dalsze badania w celu pełnego zrozumienia jej wpływu na ludzki mózg i zachowanie.

Grzyby psylocybinowe i ich popularne gatunki – Psilocybe cubensis, Psilocybe azurescens, Psilocybe semilanceata

Warto wiedzieć, które z gatunków grzybów psylocybinowych budzą szczególne zainteresowanie badaczy i kolekcjonerów. Podajemy przykłady.

Psilocybe cubensis to jeden z najbardziej znanych gatunków grzybów psylocybinowych. Jest popularny ze względu na łatwość hodowli oraz szeroką dostępność. Charakterystyczne cechy to złotobrązowy kapelusz i białawy trzon, który często sinieje po uszkodzeniu, co jest oznaką obecności psylocybiny.

Psilocybe azurescens to jeden z najsilniejszych gatunków grzybów psylocybinowych, znany ze swojej dużej zawartości psylocybiny i psylocyny. Rośnie głównie na wybrzeżu Północno-Zachodniego Pacyfiku w USA. Charakteryzuje się karbowanym kapeluszem o ciemnobrązowym kolorze i jest trudniejszy do hodowli w warunkach domowych niż P. cubensis.

Psilocybe semilanceata, znany także jako “łysiczka lancetowata”, jest jednym z najczęściej spotykanych gatunków grzybów psylocybinowych w naturze, szczególnie w wilgotnych pastwiskach Europy i Ameryki Północnej. Ma charakterystyczny, stożkowaty kapelusz przypominający kształt dzwonu i cienki trzon. Zawartość psylocybiny w P. semilanceata jest niższa niż w P. azurescens, ale wyższa niż w P. cubensis.

Poczytaj więcej o łysiczce lancetowatej.

Dawkowanie psylocybiny – wszystko, co musisz wiedzieć o mikrodozowaniu i odpowiednim dawkowaniu grzybów psylocybinowych

Dawkowanie psylocybiny to istotny aspekt zarówno w kontekście terapeutycznym, jak i rekreacyjnym (w krakach, gdzie jest to dozwolone). Psylocybina, aktywny składnik grzybów psylocybinowych, może wywoływać różne efekty w zależności od ilości spożytej substancji. Właściwe dawkowanie jest ważne, aby uzyskać pożądane rezultaty i uniknąć nieprzyjemnych doświadczeń.

Mikrodozowanie psylocybiny stało się popularne wśród osób szukających subtelnych korzyści zdrowotnych i poprawy samopoczucia bez intensywnych efektów psychoaktywnych. Mikrodozowanie polega na przyjmowaniu bardzo małych dawek, zwykle około 0,1 do 0,3 grama suszonych grzybów psylocybinowych, co stanowi ułamek typowej dawki rekreacyjnej. Taka ilość nie wywołuje halucynacji, ale może poprawić nastrój, zwiększyć kreatywność i koncentrację oraz zmniejszyć objawy lęku i depresji.

Dawkowanie grzybów psylocybinowych w celach rekreacyjnych lub terapeutycznych zazwyczaj mieści się w zakresie od 1 do 5 gramów suszonych grzybów.

Dawkę można podzielić na:

Niską dawkę (0,5 – 1,5 grama) – łagodne efekty euforyczne, zmiany percepcyjne, minimalne halucynacje.

Średnią dawkę (1,5 – 3 gramy) – wyraźniejsze efekty psychoaktywne, intensywne zmiany percepcji, umiarkowane halucynacje.

Wysoką dawkę (3 – 5 gramów) – silne doświadczenia psychoaktywne, głębokie halucynacje, intensywne introspekcje.

Zawsze ważne jest, aby zacząć od niższej dawki, szczególnie dla początkujących, oraz zwracać uwagę na indywidualną tolerancję i reakcje organizmu. Przyjmowanie psylocybiny w bezpiecznym, komfortowym środowisku oraz w obecności zaufanej osoby może znacznie poprawić doświadczenie i zapewnić bezpieczeństwo. Pamiętajmy jednak, że w Polsce jest to nielegalne.

Uprawa grzybów psilocybe – co możesz zrobić w Polsce?

Uprawa grzybów psilocybe w Polsce jest legalna, pod warunkiem że nie dopuszczasz do ich owocnikowania. Oznacza to, że można nabyć growkity i obserwować rozwój grzybni, ale nie wolno pozwolić grzybom na wytworzenie owocników zawierających psylocybinę. Grzyby psychodeliczne w Polsce są objęte surowymi regulacjami prawnymi, dlatego ważne jest przestrzeganie tych zasad, aby uniknąć konsekwencji prawnych. Osoby zainteresowane badaniami mykologicznymi lub hobbystyczną uprawą mogą legalnie kupić growkity, które nie zawierają psylocybiny. Jeśli zastanawiasz się, gdzie kupić psylocybinę, growkity są dostępne w specjalistycznych sklepach internetowych i stacjonarnych, które oferują szeroki wybór produktów do hodowli grzybni, umożliwiając tym samym fascynującą i edukacyjną działalność w granicach prawa.